Dlaczego bolą mięśnie i stawy?
Często jest tak, że zanim uświadomimy sobie, co nas boli, w organizmie zachodzi wiele procesów.
Ból ostrzega o niebezpieczeństwie i często szybko zanika nie, pozostawiając po sobie destrukcyjnych śladów. Dzięki niemu uczymy się unikać sytuacji, których skutkiem może być uszkodzenie tkanek i zagrożenie życia. Ostry ból powoduje, że staramy się chronić uszkodzone lub chore miejsce. Może też być sygnałem początku choroby.
Kiedy ból trwa długo, ma cechy stanu przewlekłego, to prawdopodobnie już doszło do przebudowy w układzie nerwowym. Powtarzające się bodźce powodują zmiany w centralnym układzie nerwowym. Ból chroniczny może towarzyszyć chorobie przewlekłej, np. zwyrodnieniowej, ale też sam w sobie może się stać chorobą przewlekłą. Jest odczuwalny mimo wygojenia się tkanek, np. po urazie czy operacji.
Układ mięśniowo-szkieletowy odpowiada za ruch i chroni przy tym narządy. Na jego budowę składają się tkanki twarde: kości i chrząstki oraz miękkie: mięśnie, ścięgna i więzadła. Dolegliwości bólowe ze strony tego układu są powszechnym problemem zdrowotnym i najczęściej powstają w wyniku urazu, przeciążenia lub chorób. Są wówczas ostre i często ustępują samoistnie. Z powodu przewlekłego bólu cierpią najczęściej osoby obarczone chorobami na tle zwyrodnieniowym.
Najczęstsze przyczyny bólu mięśni i stawów
Długotrwały wysiłek fizyczny, przeciążenie
Ból powysiłkowy ma zwykle charakter ostry i ustępuje bez konieczności odbycia wizyty lekarskiej. Jest najczęściej efektem uszkodzenia włókien mięśniowych, obrzęku lub stanu zapalnego. Natomiast długotrwały ból mięśniowy może być spowodowany schorzeniami samych mięśni, układu nerwowego czy chorobami ogólnoustrojowymi. Taki stan wymaga specjalistycznej opieki lekarskiej, badań przedmiotowych mięśni i pogłębionej diagnostyki laboratoryjnej. Może też być objawem miopatii mięśniowej, niedożywienia, fibromialgii (zespół bólowy występujący najczęściej podczas spoczynku) czy zespołu przewlekłego zmęczenia.
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Najczęściej dotyczy bioder, kolan, kręgosłupa. Objaw bólu jest wynikiem przeciążenia więzadeł, torebki stawowej lub mięśni. W efekcie dochodzi do uszkodzenia tkanek stawów i postępujących zmian degeneracyjnych. Proces zapalny powoduje ograniczenie ruchomości stawów, co znacznie ogranicza codzienne funkcjonowanie. Choroba obejmuje cały staw i prowadzi do zmian w strukturach tkanki kostnej, m.in. dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej. Rozpoznanie polega na szczegółowym wywiadzie lekarskim i kierunkowych badaniach.
Stan zapalny stawów (reumatoidalne zapalenie stawów)
Choroba autoimmunologiczna tkanki łącznej (RZS) jest przewlekła, prowadzi do zniszczenia tkanek w stawie i uszkodzeń strukturalnych. Charakteryzuje się symetrycznym zapaleniem stawów, obrzękiem, stawy są tkliwe, wrażliwe na ucisk, po dłuższym odpoczynku sztywnieją, a ich poranne uruchomienie wywołuje ból. Rozwój choroby może przyjąć cechy ogólnoustrojowe i mieć wpływ wszystkie tkanki i narządy. Do rozpoznania dolegliwości podstawą jest wywiad lekarski.
Urazy, stłuczenia
Przypadkowy uraz może zdarzyć się każdemu, szczególnie osobom lubiącym aktywnie spędzać czas. Najczęściej są to niegroźne siniaki czy stłuczenia, które mogą być powodem bólu, obrzęku, ograniczenia ruchomości w stawie graniczącym z miejscem kontuzji. Zwykle nie wymagają konsultacji lekarskiej, ale bardzo istotne jest szybkie złagodzenie dolegliwości.
W kolejnym artykule przyjrzymy się metodom leczenia poszczególnych dolegliwości bólowych ze strony mięśni i stawów.
Zachęcam do lektury
Dr n. farm. Ewa Jaworska
Piśmiennictwo
- Nicpoń K.W.: Bóle mięśniowe i kurcze bolesne w praktyce neurologa. Polski Przegląd Neurologiczny, 2007, tom 3, nr 4, s. 237–248
- Góralczyk B., Mikuła W., Jagodzińska K.: Choroba zwyrodnieniowa stawów. Medycyna Rodzinna 2/2000, s. 18–20
- Klimiuk P.A., Kuryliszyn-Moskal A.: Choroba zwyrodnieniowa stawów. Reumatologia 2012, tom 50, nr 2, s. 162–165
- Marcol-Majewska A., Grzegorz Majewski G., Kotyla P.: Reumatoidalne zapalenie stawów — propozycje postępowania diagnostycznego. Forum Reumatol. 2017, tom 3, nr 2, 88–92
- Rutter P.: Opieka farmaceutyczna. Objawy, rozpoznanie i leczenie. Wrocław 2017
